خوف و خشیت

اى عزیز! از خداوند عزّ و جلّ بترس و عظمت و جلال الهى را در نظر دار و پیوسته در احوال روز حساب بينديش ، و انواع عذاب الهی را بياد آور .

مرگ و صُعُوبت (سختی) عالم برزخ و مؤاخذه روز قیامت را تصوّر نما، و آیات و اخبار در باب جنّت و نار(بهشت و جهنم)، و احوال خائفین(خداترسان) از اَخْیار (خوبان) را مشاهده كن و بدان كه هر قدر معرفت بنده به عظمت و جلال پروردگار بیشتر و به عیوب خود بیناتر باشد، ترس او از خدا زیادتر مى شود.

و از این جهت است كه حق تعالى خوف و خشیت [خود] را نسبت به علماء داده چنانچه فرموده: اِنَّما یَخْشَى اللّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ يعنی اين است و جز اين نيست که از ميان بندگان، دانشمندان از خدا باک دارند.(1)

و رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: ترس من از خدا بیشتر است از همه(2) چرا که او سرآمد همه دانشمندان است.

خدمت آن حضرت عرضه داشتند كه چه زود پیر شدید. فرمودند: مرا پیر كرد سوره «هود» و «واقعه» و «مرسلات» و «عمّ یتسائلون»(3) كه در آنها احوال قیامت و عذاب بر امّت هاى گذشته ذكر شده است.

و اگر ندیده اى، شنیده اى حكایت خوف انبیاء و مُقَرَّبین و  ناله های و غَش هاى حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) و تضرّع و مناجات حضرت سیّد السّاجدین(علیه السلام) را.

پس ای بنده خدا از خدا بترس و خشيت را زيور جان قرار ده که اين زيبایی ، مقامت را درخشان سازد ، چنانکه نزد مردمان صلابتی همراه تو گردد که محبوب دلها گردی و معشوق معبود چه آنکه فرمود «من عشقنی عشقته» چون شيفته من شد به او عشق می ورزم.

و چون خوف و خشيت را زيور خويش ساختی، در زمره سايندگان جبين به در گاه چاره ساز درآیی و آن هنگام بر چهره ات تلالوئی آيد که قرآن نيز بدان اشارت فرموده « مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاء بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا (4) يعنی محمّد [صلی الله عليه  وآله‏] فرستاده خداست‏؛ و كسانى كه با او هستند در برابر كفّار سرسخت و شديد، و در ميان خود مهربانند؛ پيوسته آنها را در حال ركوع و سجود مى‏بينى در حالى كه همواره فضل خدا و رضاى او را مى‏طلبند؛ نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمايان است‏؛ اين توصيف آنان در تورات و توصيف آنان در انجيل است‏، همانند زراعتى كه جوانه‏هاى خود را خارج ساخته‏، سپس به تقويت آن پرداخته تا محكم شده و بر پاى خود ايستاده است و بقدرى نموّ و رشد كرده كه زارعان را به شگفتى وامى‏دارد؛ اين براى آن است كه كافران را به خشم آورد [ولى‏] كسانى از آنها را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‏اند، خداوند وعده آمرزش و اجر عظيمى داده است‏.

مومنان؛ خداترسانی هستند که فقط برای رضای او گام بر می دارندو برای خشنودی او سر بر زمين می سايند و در آستان ربوبی او به تضرع بر می خيزند چنانکه آيه های کريمه به خوف و خشيت آنان اشارت دارد.

سوره انعام آيه 51 «وَأَنذِرْ بِهِ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَن يُحْشَرُواْ إِلَى رَبِّهِمْ لَيْسَ لَهُم مِّن دُونِهِ وَلِيٌّ وَلاَ شَفِيعٌ لَّعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ» يعنی و به وسيله آن [قرآن‏]، كسانى را كه از روز حشر و رستاخيز مى‏ترسند، بيم ده‏! [روزى كه در آن‏،] ياور و سرپرست و شفاعت‏كننده‏اى جز او [= خدا] ندارند؛ شايد پرهيزگارى پيشه كنند! 

مومنان که اهل خشيتند از نزديکان خويش دلجویی می کنند چرا که دلجویی از صاحبان حق راه نزديکی به خدا را هموار سازد به اين ايه توجه نماييد.

 سوره رعد آيه 21 «وَالَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَيَخَافُونَ سُوءَ الحِسَابِ » يعنی و آنها كه پيوندهايى را كه خدا دستور به برقرارى آن داده‏، برقرار ميدارند؛ و از پروردگارشان مى‏ترسند؛ و از بدى حساب [روز قيامت‏] بيم دارند... 

و اهل خشيتند که به اجرای فرامين الهی کمر همت می بندند .

سوره نحل آيه 50 «يَخَافُونَ رَبَّهُم مِّن فَوْقِهِمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ » يعنی آنها [تنها] از [مخالفت‏] پروردگارشان‏، كه حاكم بر آنهاست‏، مى‏ترسند؛ و آنچه را مأموريت دارند انجام مى‏دهند. 

جانا پس با خوف و خشيت از او وسيله ای بخواه تا به جانان رسی «أُولَـئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ وَيَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُ إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحْذُورًا» يعنی : كسانى را كه آنان مى‏خوانند، خودشان وسيله‏اى [براى تقرب‏] به پروردگارشان مى‏جويند، وسيله‏اى هر چه نزديكتر؛ و به رحمت او اميدوارند؛ و از عذاب او مى‏ترسند؛ چرا كه عذاب پروردگارت‏، همواره در خور پرهيز و وحشت است‏!  ‏ (سوره اسراء آيه 57)

برگرفته از سایت تبیان